Martin Amis, ‘De pijl van de tijd’

Goed gevonden: het levensverhaal van een Duitse nazi-arts, maar dan verteld in omgekeerde chronologie.

Van de dood van de dokter spoelt zijn levensloop helemaal terug tot aan zijn geboorte. Heel de tijd verloopt achterwaarts. Dat levert een intelligent geschreven, amusant boek op met soms hilarische passages, terwijl het eigenlijk vooral is opgezet als snoeiharde kritiek tegen de oorlogsgruwel.

Het omgekeerde perspectief werkt wel. Zo ontvangt de dokter in zijn operatiezaal de patiënten die mooi geopereerd zijn, hij ontdoet hen eerst van hun netjes verzorgde verbanden, naait met een naald diepe snijwonden open, wrijft die in met opborrelend bloed en smurrie, haalt dan uit de vuilbak een vieze lege spuit en verdooft daarmee de patiënt, duwt daarna scherpe glasscherven in diens bloedende ingewanden, om de schreeuwende patiënt daarna uren in de wachtkamer te laten wachten en hem vervolgens stervend naar het front te sturen.

De vriendinnen van de dokter schelden hem eerst de huid vol, daarna duiken ze met hem in bed, nadien gaan ze romantisch eten en wat later beginnen ze te flirten tot ze met elkaar kennismaken. Van al het voedsel dat hij in huis heeft, graait hij eerst de restjes uit de vuilbak, die vult hij tijdens het avondmaal aan, dan laat hij het gerecht afkoelen in de kookpan en met het mes plakt hij alle rauwe groenten weer aan elkaar, waarna hij naar de winkel gaat en er geld voor vraagt.

In Auschwitz haalt hij de lijken van de karren, propt ze daarna in gaskamers, wacht tot het gas verdwijnt en er terug leven in de lichamen komt. Als het zo ver is, stuurt hij de joden naar de latrines waar ze kunnen werken, jaren lang, tot ze weer stevig aandikken, hun haar met een tondeuse wordt aangeplant, en ze weer gezond worden. Daarna worden ze met de trein naar hun ghetto gestuurd, tot dat ghetto wordt opgeheven, hun jodenster wordt afgenomen en ze zich weer tot vrije burger opwaarderen.

Het boek is een stevige mindfuck, een totaal andere interpretatie van wat de beulen van de oorlog uitspookten. Gewaagd, want als je dit concept slecht uitspeelt, sla ja na enkele bladzijden al het boek dicht. Maar door zijn ingenieuze en experimentele, maar daarom zeker niet minder intelligente schrijfstijl blijft het concept heel het boek door overeind. Heel fris, niet eens te dik, vier sterren zeker waard.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven