Kunsttherapie
2024
De wereld heeft kunst nodig
Om onze blik te verruimen, systemen te bevragen of gewoon als schone troost. Een heel jaar lang ga ik elke week als een soort therapeut op zoek naar een kunstwerk dat de wereld precies op dat moment nodig heeft.
Week #49 ⏐ 02/12 - 08/12
243 m3 (2006)
Santiago Sierra
Jammer dat deze installatie mee op de lijst moet. Maar extreme situaties vereisen extreme kunstwerken. Dit werk verbindt de genocidale geest van Netanyahu met die van oliebaron Trump.
In een oude synagoge bouwde Santiago Sierra een nieuwe gaskamer, even dodelijk als die van de nazi’s. Door vacuümslangen stroomden giftige uitlaatgassen van zes wagens de kamer binnen. Met een gasmasker kon je de gruwel bezoeken.
Dit was een stap te ver: na één dag al moest het schandaalkunstwerk worden afgebroken. Maar de uitroeiing van de Palestijnen en de dodelijke autovervuiling gaan vandaag onverminderd door.
Week #48 ⏐ 25/11 - 01/12
Zonder Titel (zonder datum)
Gustav Mesmer
Eigenlijk is er niet zo bijzonder veel geweten over de ‘Icarus van Lautertal’. Wel dat Gustav als een vogel wilde vliegen.
Zijn hele leven bouwde hij de meest fantasierijke vliegmachines, die hij zelf aandreef met hendels of trappers. Vaak een schouderharnas of een fiets, waarop hij grote zeilen vleugels laste die hij bestuurde met armen, benen en vingers.
De outsider slaagde er nooit in zijn grote droom te verwezenlijken. Wel raakte hij de wolken in zijn hoofd. Zijn kinderlijke verbeelding en enthousiasme zijn misschien wel belangrijker dan het resultaat.
Week #47 ⏐ 18/11 - 24/11
Internationaal Instituut voor de Conservatie, Archivering en Verspreiding van Andermans Herinneringen (2005-…)
Jasper Rigole
Op een rommelmarkt vond Jasper Rigole een stapel 8mm-films vol gezinsmomenten van mensen die hij niet kende. Hij besloot de verweesde herinneringen te adopteren.
Gefascineerd schuimde hij daarna alle vlooienmarkten af op zoek naar meer afgedankte home videos. Op twintig jaar tijd bouwde hij daarmee een indrukwekkend archief aan Andermans Herinneringen op.
De verzameling is zorgvuldig geordend volgens een uitgebreide taxonomie. In presentaties krijgen de geïsoleerde verhalen samen een nieuw leven.
Week #46 ⏐ 11/11 - 17/11
Untitled 5 (1998)
Agnes Martin
Over zachte potloodlijnen zijn transparante laagjes verf aangebracht. Uiterst delicaat, met veel precisie en geduld. De herhaalde kleurvlakken suggereren een cyclus, maar alle pasteltinten zijn uniek.
Het oeuvre van Agnes Martin gaat terug op de rust en eenvoud die ze terugvindt in het zenboeddhisme en in de natuur. Net als de schilderijen van Rothko roepen haar titelloze werken introspectie en verstilling op.
Een momentje van eenvoud en stilte in een overprikkelde wereld vol chaos en lawaai.
Week #45 ⏐ 04/11 - 10/11
State Britain (2007)
Mark Wallinger
Tien jaar lang voerde Brian Haw onafgebroken actie op straat, vlakbij het Britse parlement. De overheid deed er alles aan om de vredesactivist te verwijderen. Maar zelfs met nieuwe regels en sancties kreeg ze de ethische lastpost niet weg.
Mark Wallinger maakte een nauwkeurige reproductie van Haws protestinstallatie. Hij bracht de kopieën van spandoeken, tekeningen en foto’s naar het museum, en daarmee ook het debat over vrije meningsuiting, macht en het recht op protest.
De nachtmerrie kwam uit: de veroordeelde crimineel wordt president van de VS. Wat de wereld komende jaren nodig zal hebben, is volharding, burgerlijke ongehoorzaamheid en veel lef.
Week #44 ⏐ 28/10 - 03/11
Mopping (2016)
Jenny Ymker
Zware overstromingen in Andalusië, Valencia en Catalonië: het is letterlijk dweilen met de kraan open. Dit absurde beeld van Jenny Ymker is een krachtige metafoor van ons klimaatbeleid.
De eindeloze zee maakt de vrouw heel erg klein. Deze klus krijgt ze op haar eentje nooit geklaard. Zeker niet met zo’n lapmiddel. We hebben vandaag de krachtigste machines voor ‘vooruitgang’, maar de milieuproblematiek behandelen we met een klein lapje stof?
Week #43 ⏐ 21/10 - 27/10
Cirque Calder (1926-1931)
Alexander Calder
Nog voor hij zijn bekende mobieltjes bouwde, knutselde Calder zijn eigen circus. De komisch bewegende poppetjes, diertjes en attributen passen in vijf koffers die hij overal meezeulde. Zo bracht hij mobiele circusvoorstellingen voor wie het maar wilde.
Elk rekwisiet is een vernuftig kunstwerk op zich. Mechanische zwengels, touwtjes en veertjes brengen leven in de vrolijke figuurtjes. Ze bezorgen grote mensen opnieuw de kracht van verwondering en kinderlijk plezier.
Week #42 ⏐ 14/10 - 20/10
New Trees (2006)
Robert Voit
Komisch en triest tegelijk, en vooral o zo menselijk. Overal ter wereld hakken we aan sneltempo alle bomen om. In de plaats planten we afgrijselijke zendmasten om maar bereikbaar te zijn.
Om de storende lelijkheid van de masten te verbergen, camoufleren creatieve Amerikanen de ijzeren palen tot nieuwe bomen. Fake palmbomen, cipressen en hoge cactussen van kunststof vormen vandaag onze nieuwe habitat.
Week #41 ⏐ 07/10 - 13/10
Architecture of Density (2003)
Michael Wolf
Woon hier. Wolfs iconische foto’s van woontorens in Hongkong zijn niet eens gemanipuleerd. Echte architecten hebben deze echte gedrochten echt getekend en gebouwd.
Misschien is World Architecture Day wel een gepast moment voor architecten en bouwpromotoren om even na te denken over de enorme verantwoordelijkheid die ze dragen.
Week #40 ⏐ 30/09 - 06/10
Mother and Child (2016)
Njideka Akunyili Crosby
Trots kijken moeder en kind je aan vanuit een zwart-wit prent tegen de muur. Maar in haar westerse zetel zit de moeder helemaal alleen, haar blik afgewend.
In haar werk brengt de Amerikaans-Nigeriaanse kunstenaar haar dubbele identiteit samen. Ze verbindt westerse technieken met Afrikaanse patronen, traditie met moderniteit, herinneringen met vandaag.
Twee werelden komen samen in een intiem portret. Een volle muur en een volle vloer. Maar zonder kind op de schoot blijft alles leeg.
Week #39 ⏐ 23/09 - 29/09
The Clock (2010)
Christian Marclay
Een horloge, display of klok in een film heeft altijd iets dreigends. Er staat iets te gebeuren. Een gevaarlijke afspraak, een gigantische ontploffing of een beslissende gunfight.
Die spanning brengt Marclay over naar de echte tijd. Hij zocht duizenden filmfragmenten waarin het uur wordt getoond. Die monteerde hij aaneen tot één lange filmcollage van 24 uur. Op het scherm zie je hoe laat het in werkelijkheid is.
De montage is voor de kunstenaar een ode aan de cinema. De permanent tikkende klok krijgt extra betekenis in een tijd waarin bosbranden grote delen van de wereld verwoesten.
Week #38 ⏐ 16/09 - 22/09
Rebellious Silence (1994)
Shirin Neshat
In haar gedurfde zelfportret splitst de Iraanse kunstenaar Shirin Neshat haar gezicht in tweeën door de loop van een geweer. Houdt ze zelf het wapen vast of wordt ze hiermee onderdrukt?
De donkere islamitische hijab bedekt haar lichaam en haar. Haar gezicht verbergt ze achter Perzische kalligrafie: moedige verzen over vrouwelijke martelaren in de oorlog.
Het gespleten zelfportret herinnert aan de discussie over de hoofddoek en de onmogelijke positie van Iraanse vrouwen, in een breed politiek, religieus en seksueel conflict.
Week #37 ⏐ 09/09 - 15/09
Metro-Net World Connection (1993-1997)
Martin Kippenberger
Opnieuw snoeit de NMBS in het treinaanbod. Alweer dreigen enkele Vlaamse dorpsstations te vervallen tot spookstations. Het doet denken aan het metro-project van Kippenberger.
Verspreid over de wereld, liefst op de meest desolate plekken, wilde de kunstenaar ingangen voor onbestaande metrostations bouwen. Ze suggereren samen een wereldwijd ondergronds netwerk.
De surrealistische installaties spreken de verbeelding aan. Ze doen — net voor de uitvinding van het internet — dromen van een wereldwijde verbinding, op een poëtische manier.
Week #36 ⏐ 02/09 - 08/09
The problem we all live with (1963)
Norman Rockwell
Ze had haar mooiste witte kleedje aan voor haar eerste schooldag. De zesjarige Ruby Bridges was de eerste zwarte die in 1960 de basisschool in Louisiana binnen mocht.
Voor haar veiligheid moest ze dat wel doen onder politiebescherming. Rockwell maakte er dit iconische beeld van. Het kleine onschuldige meisje in een grote racistische wereld: een pijnlijk accurate aanklacht die 60 jaar later helaas nog altijd nodig is.
Week #35 ⏐ 26/08 - 01/09
Prada Marfa (2005)
Michael Elmgreen & Ingar Dragset
Overstromingen en aardbevingen. Oorlogen en geweld. Autoritaire politici ontwrichten de hele maatschappij. Wat blijft straks over als alles in puin is?
Misschien wel: een schoenwinkel. In het midden van de woestijn bouwden Elmgreen en Dragset een replica van een Prada-shop. Naast piramides, hunebedden en tempels vormt de etalage met handtassen en hakschoenen een monument van onze tijd.
Uiteraard werd de nepwinkel na amper drie dagen al leeggeroofd. Het werk kreeg er een extra betekenis bij.
Week #34 ⏐ 19/08 - 25/08
Chicago Board of Trade (2009)
Andreas Gursky
Klik op de foto om in te zoomen. Anders herken je ze niet eens: al die individuele geldhandelaars die worden opgeslokt door het donkere monster van de beurs.
Met zijn enorme overzichtsfoto’s brengt Gursky bijzondere realiteiten in beeld. De zo netjes gestructureerde wereldbeurs blijkt niet veel meer dan wat het is: de waanzin van een zoekende massa, verloren in de chaos.
Week #33 ⏐ 12/08 - 18/08
Live at The Royal Albert Hall (1966)
Bob Dylan
Dát hadden die geitenwollen sokken niet zien aankomen! Komt Bob Dylan plots het podium op met een luide strat en live band. In het boegeroep ontpopte de ex-folkie zich tot rocker.
Gedaan met het geweten van de generatie te zijn, Dylan deed gewoon waar hij zin in had. The times they are a-changing, mensen ook. Bawb raakte een schare fans kwijt, maar kreeg er veel nieuwe bij die wel open staan voor verandering.
Week #32 ⏐ 05/08 - 11/08
Children’s game (1999-…)
Francis Alÿs
Iets creëren vanuit niets, samenwerken en plezier maken: kinderspel. De creativiteit en puurheid van spelende kinderen is een goede spiegel voor de grotemensenwereld.
Al sinds 1999 registreert Francis Alÿs alle mogelijke vormen van kinderspel op straat, wereldwijd. Omdat sommige tradities dreigen verloren te gaan. En omdat we er veel van kunnen leren.
Na twee maanden kibbelen krijgen we onze federale regering maar niet gevormd. Het einde is nog lang niet in zicht. Misschien hebben de politici zand en knikkers nodig.
Week #31 ⏐ 29/07 - 04/08
Against the Wall (2009)
Marlene Dumas
Dumas groeide op in het door apartheid verdeelde Zuid-Afrika. Diezelfde segregatie zag ze in 2009 al gebeuren in Palestina. Vijftien jaar later is die ontspoord tot een wrede genocide waar de hele wereld op toekijkt. Maar niemand grijpt in.
In haar reeks Against the Wall bracht ze beide gemeenschappen samen. Biddende Israëli’s voor de klaagmuur en gefouilleerde Palestijnen tegen de scheidingsmuur. Allemaal gewone mensen die naar een muur staren. Net zoals de bezoeker dat in tentoonstellingen doet.
Week #30 ⏐ 22/07 - 28/07
The artist is present (2010)
Marina Abramović
Bijna drie maanden lang zat Marina Abramović aan een lege tafel in het MoMa in New York. Bezoekers mochten één na één plaatsnemen in de stoel tegenover haar om de kunstenaar in de ogen te kijken.
Voor velen was het een verrassend intense ervaring. Voor het eerst staarde een ‘object’ in een museum terug. Door de blik van de kunstenaar keken deelnemers ook naar zichzelf. Ze ervaarden fysiek de impact van verbinding.
Week #29 ⏐ 15/07 - 21/07
The glacier melt series (1999/2019)
Olafur Eliasson
In 1999 fotografeerde Eliasson tientallen gletsjers in IJsland. Het was zijn ambitie om het eiland volledig te inventariseren. Twintig jaar later nam hij foto’s op exact dezelfde plaats.
Het resultaat is tegelijk mooi en beangstigend. Mooi hoe krachtig berglandschappen ons blijven verwonderen. Beangstigend hoe groot de impact van de klimaatverandering vijf jaar geleden al was.
Week #28 ⏐ 08/07 - 14/07
Altstadt (2014)
Elizaveta Konovalova
De dodelijkste luchtaanvallen van de Tweede Wereldoorlog troffen Hamburg. Nog steeds draagt de Elbe heel wat puin van de toen verwoeste gebouwen met zich mee.
Geduldig verzamelde de kunstenaar grote en kleinere brokstukken uit de rivierbedding. Ze bracht het puin samen en gaf het nieuw leven. Daarmee is ook het verborgen leed vandaag weer zichtbaar.
Week #27 ⏐ 01/07 - 07/07
Boule d’eau (2013)
Patrick Bailly-Maître-Grand
Het raam is afgeplakt met folie, je ziet het landschap enkel door een waterbol. Die buitenwereld blijkt plots verrassend klein. En — verrassing — omgekeerd bovendien.
De kunstenaar speelt met systemen van waarneming. Iedereen neemt ‘de realiteit’ anders waar, vanuit een eigen perspectief. Het enige wat vast staat, is dat de wereld op zijn kop staat.
Week #26 ⏐ 24/06 - 30/06
A retrospective view of the pathway (2024)
Roger Hiorns
Uit twee grote industriële vaten spuit een vrolijke schuimbubbel. Alleen dat staat vast. Hoe de wind en het publiek ermee spelen, is elke keer anders. Zij maken het kunstwerk af.
De installatie gaat over veranderlijkheid van sculpturen, over participatie en auteurschap. En vooral over hoe kunst gewoon plezant kan zijn, waarin je kan spelen als een klein kind.
Het kunstwerk is dé publiekstrekker van COME CLOSER in het Middelheimmuseum, de hele zomer lang.
Week #25 ⏐ 17/06 - 23/06
A Guide to Trees for Governors
and Gardeners (2003)
Yto Barrada
Drie zwarte Mercedessen komen uit een tunnel gereden. Net voor ze het dorp bereiken, schieten palmbomen uit de grond. Trottoirs en muren draaien naar hun propere kant, vlaggetjes verschijnen langs de weg. Kijk hoe mooi en verzorgd alles is.
Nadat het staatshoofd weg is, klapt alle schone schijn weer in. Back to reality. Met haar satirische kortfilm en bijhorende instructiegids leert Yto Barrada dorpshoofden zich voorbereiden op een bezoek van het staatshoofd. De façade is al wat telt.
Week #24 ⏐ 10/06 - 16/06
I, Daniel Blake (1993-20)
Ken Loach
De verkiezingen zijn voorbij, de Vlaming ‘koos voor welvaart’. Geen fout moment om de achterkant van die welvaart nog eens onder ogen te zien.
Een oudere timmerman wordt na een hartaanval arbeidsongeschikt verklaard. Om rond te komen voert hij een tevergeefse strijd met het absurde bureaucratische welzijnssysteem.
Een rake aanklacht tegen sociale ongelijkheid en het aldoor falende systeem van wereldvreemde heersers. Hopelijk kijken onze nieuwe vertegenwoordigers mee.
Week #23 ⏐ 03/06 - 09/06
With (2019)
Myeongbeom Kim
Magie met alledaagse dingen. De surrealistische installaties van Myengbeom doen meteen glimlachen. Het lijken wel kinderlijke experimenten. De speelse combinaties roepen verwondering op.
Achter die naïeve installaties schuilen serieuze thema’s. Ze relativeren de sérieux die we hechten aan wetenschappelijke waarheden zoals zwaartekracht, meetbaarheid en tijd.
Week #22 ⏐ 27/05 - 02/06
Les écoliers d’Oiron (1993-2000)
Christian Boltanski
Niet de roemrijke voorvaderen, maar onbekende dorpskinderen kijken je aan in de hal van het kasteel van Oiron. Boltanski keert de adellijke clichés om en richt de blik op de toekomst.
Tussen 1993 en 2000 maakte de kunstenaar honderden klasfoto’s in het dorpsschooltje. De kinderen zijn vandaag 25 jaar ouder. Wat blijft over van hun ideeën van toen? Maken zij onze toekomst waar?
Week #21 ⏐ 20/05 - 26/05
Yangtze, The Long River (2006-2007)
Nadav Kander
Kleurrijke ballonnetjes in het groen tegen een blinde muur van grijze wolkenkrabbers. Contrast komt altijd terug in Kanders poëtische fotoreeks over het leven langs de rivier Yangtze.
De kleine man kijkt naar de monsterlijke stad die hij heeft gecreëerd. De rivier gaf het landschap leven, de mens maakte er een onleefbare lelijkheid van. Kijk hoe verleidelijk de ballonnetjes zijn.
Week #20 ⏐ 13/05 - 19/05
Deadpan (1997)
Steve McQueen
In de Hollywoodkomedie Steamboat Bill, Jr. krijgt Buster Keaton de losgerukte voorgevel van zijn huis over zich heen. Als bij wonder blijft hij gespaard dankzij het open venster. Steve McQueen deed de iconische scène over.
Was dit in de oorspronkelijke film een fait divers, herhaalt McQueen het vanuit verschillende hoeken. Het komische voorval is nu een reflectie op de onzekerheid en de gevaren die om elke hoek loeren. Met subtiele boodschap: leef nu, voor het te laat is.
Week #19 ⏐ 06/05 - 12/05
Ai nati Oggi (2011)
Alberto Garutti
Mijn favoriete kunstwerk in Gent: twee lantaarntjes op het Sint-Veerleplein, net tegenover het Gravensteen.
In de verloskamer van de vier Gentse ziekenhuizen is een knop geïnstalleerd die in verbinding staat met deze lantaarnpaal. Telkens wanneer er een kindje geboren is, drukken de ouders de knop in en gaan de lichten buiten dertig seconden branden.
Het geluk van de ouders wordt zo gedeeld met al wie toevallig op het plein zit of er net langs wandelt.
Week #18 ⏐ 29/04 - 05/05
My little piece of Privacy (2010)
Niklas Roy
Iedereen kon binnenkijken door het grote raam van Roy’s atelier. Voor meer privacy installeerde de kunstenaar een smal gordijntje. Een camera buiten registreert de beweging van de voorbijganger. Het gordijntje verschuift met hem mee zodat die niet kan binnenkijken.
Wanneer de passanten het mechanisme doorhebben, beginnen ze ermee te spelen. Wilde het stukje stof de nieuwsgierige blikken verbergen, trekt het net de volle aandacht. Waardoor de beschermer van de privacy zijn functie net verliest.
Week #17 ⏐ 22/04 - 28/04
Riverbed (2014)
Olafur Eliasson
Alsof er echt een rivier door het museum kabbelt. Olafur Eliasson bevraagt met deze installatie de relatie tussen kunstenaar, gebouw en publiek. Laat je je leiden door de architectuur of volg je de rivier?
Even mooi als de installatie zelf is het gebaar: een natuurlijk landschap wordt naar het museum gebracht — de plek waarin wij de allermooiste schatten bewaren voor toekomstige generaties. Omdat ze kwetsbaar zijn en het verdienen beschermd te worden.
Week #16 ⏐ 15/04 - 21/04
At the twilight’s last gleaming? (2021)
Hank Willis Thomas
Zo hadden we de Amerikaanse vlag nog nooit gezien! De sterretjes staan er wel op, de kenmerkende horizontale stroken en de bekende kleuren. Maar ook veel méér.
De bonte vlaggencollage van Hank Willis Thomas maakt duidelijk dat de Amerikaanse identiteit niet zo eenduidig is. Ze is het product van een heleboel kleuren, culturen en symbolen, kriskras door elkaar. Een duidelijke boodschap voor Biden en Trump.
Week #15 ⏐ 08/04 - 14/04
Wheatfield – A confrontation (1982)
Agnes Denes
Op een stuk braakliggende grond in Manhattan zaaide Agnes Denes een tarweveld van 2 hectare. Geen nieuwe wolkenkrabbers hier, enkel de gouden gloed van tarwe. De basis van ons voedsel.
Vier maanden bleef dit veld staan, op de peperdure kapitalistische plek, aan de voet van de Twin Towers. Een krachtig symbool voor de vele contrasten tussen landbouw en stedelijke ontwikkeling, natuur en technologie, armoede en verspilling.
Week #14 ⏐ 01/04 - 07/04
Face 2 Face (2007)
JR & Marco
Enorme portretfoto’s werden clandestien geplakt op beide kanten van de Muur die de Gazastrook van Israel scheidt. De grootste illegale fototentoonstelling ooit.
Plots stonden Israeli’s en Palestijnen met hetzelfde beroep of gelijke sociale rol zij aan zij. Ze lijken op elkaar, spreken bijna dezelfde taal, zien er even sympathiek uit. Alleen leven ze langs de andere, vijandige kant van de muur.
JR en Marco brachten de gescheiden volkeren via fotografie samen, zodat ze elkaar eindelijk in de ogen kunnen kijken. Een eerste stap voor verbinding.
Week #13 ⏐ 25/03 - 31/03
In Search of the Miraculous (1975)
Bas Jan Ader
In 1975 probeerde Bas Jan Ader de Atlantische Oceaan over te steken in een zeilbootje van vier meter lang. Hij zou zijn performance documenteren met camera, pen en papier. Het verwoeste bootje spoelde een jaar later aan, de kunstenaar was spoorloos.
De mysterieuze verdwijning gaf stof tot speculatie. Wat was er op zee gebeurd? Overleed de kunstenaar of zette hij zijn verdwijning in scène? Was het zelfmoord? In zijn conceptuele werk over falen en het lot rezen bevroeg Ader het cliché van de tragische romantische held. Ironisch genoeg werd hij er zelf een.
Week #12 ⏐ 18/03 - 24/03
Prenez soin de vous (2007)
Sophie Calle
In 2007 maakt de vriend van Sophie Calle het uit via e-mail. De lafaard. Zijn laatste zin: ‘Prenez soin de vous’. Lieve woordjes, of zijn ze kil en hard? Hoe moet je dit nu interpreteren?
Dat vroeg Calle aan 107 vrouwen. Filosofes, linguïsten, advocaten, therapeuten, dansinstructrices … Elk gaf vanuit haar expertise een interpretatie aan deze laatste adieu. En vond er telkens andere nuances in. Samen vormen ze een sterke analyse over de kwetsbaarheid van relaties.
Week #11 ⏐ 11/03 - 17/03
Nulpunt (2002)
Dave Meijer
449 kleurrijk beschilderde paneeltjes vormen samen Dave Meijers zoektocht naar het ultieme beeld. Het zijn kleine, fijne abstracties van landschappen en patronen die hij overdag ziet.
De serie bestaat uit 450 onderdelen min één, opdat het werk nooit helemaal ‘af’ is. Het nodigt uit om zelf op zoek te gaan naar het ontbrekende stukje schoonheid, en te focussen op al het moois rondom je.
Week #10 ⏐ 04/03 - 10/03
Untitled (Your body is a battleground) (1989)
Barbara Kruger
Alles en iedereen is te koop. Barbara Kruger protesteert tegen deze gladde vermarkting van mens en maatschappij. Ze gebruikt daarvoor dezelfde populistische vormtaal als die van de sensatiepers en de politiek.
Het gezicht van een vrouw is gesplitst in twee helften. Positief vs. negatief, zwart vs. wit. Hier woedt een strijd. Het kunstwerk werd gemaakt als protest tegen de nieuwe anti-abortuswetten in 1989, maar de tijdloze boodschap blijft vandaag krachtig overeind.
Week #9 ⏐ 26/02 - 03/03
7000 Eichen (1982-1987),
Documenta 7, Kassel
Joseph Beuys
Voor Documenta 7 in Kassel liet Beuys 7.000 jonge eiken planten, verspreid over de stad. Bij elke boom kwam een handgemaakte zuil van basalt. Samen vormen ze een ‘boommonument’: mens en natuur vormen één geheel.
Stadsambtenaren waren ertegen: de bomen zouden niet kunnen wortelen. Ook sceptische stedelingen kregen ongelijk. Het sociaal-ecologische kunstwerk toont de kracht van vrij denken, ambitie en samenwerking. Het kunstwerk groeit vandaag al zo’n 40 jaar.
Week #8 ⏐ 19/02 - 25/02
Garden of Delight (2016-2018)
Nick Hannes
In Dubai lijkt álles mogelijk. De hoofdstad van de oliestaat in de woestijn is de ultieme speeltuin van doorgedreven kapitalisme, urbanisatie en globalisering.
Maar er zijn grenzen aan die overdreven losbandigheid. De snelle straat vooruit leidt misschien wel nergens naartoe. Aan het eind moet je gewoon terug naar waar je vandaan kwam.
Week #7 ⏐ 12/02 - 18/02
Child With Toy Hand Grenade,
Central Park, NYC (1962)
Diane Arbus
Al wie er ‘vreemd’ uitzag, kreeg van Diane Arbus een gezicht. Tweelingen, dwergen, transgenders — met haar portretten dwong de fotografe de Amerikanen te kijken naar personen in de marge.
Aan dit jongetje mankeert niets. Maar de gekke bek die hij trekt en de plastic granaat in zijn hand maken hem bijzonder. Plots wordt het jongetje een krankzinnige met een wapen. Dader of slachtoffer, gevaarlijk of getraumatiseerd? Of gewoon iemand die wil spelen?
Week #6 ⏐ 05/02 - 11/02
As Slow as Possible (2001-2640)
John Cage
Het traagste akoestische muziekstuk uit de geschiedenis is ook het langste. Het begon op 5 september 2001 en speelt door tot 4 september 2640. Dan zal het orgel 639 jaar hebben gedaan over een partituur van amper acht bladzijden.
Voor het muziekstuk werd een speciaal orgel gebouwd, aangedreven door pompende zandzakken. Om de zoveel maanden of jaren wordt een nieuwe orgelpijp bijgezet of verwijderd voor een nieuw akkoord. Dat gebeurde deze week. Dit muziekstuk blijft nog generaties doorspelen. Zelfs als wij er niet meer zijn.
Week #5 ⏐ 29/01 - 04/02
American Gothic (1930)
Grant Wood
Voor ze met hun zware tractoren de snelwegen blokkeerden, toonden boeren hun macht met een hooivork. In hun ouderwetse kleren dragen vader en dochter een lange traditie met zich mee. Dak, raam, riek: alles wijst naar boven: God staat de boeren bij.
Maar dat absurde gotische venster in een chalet op het platteland. Die onaangepaste outfits en die afwezige blikken … Is dit wel een ode aan de boerenstiel, of is het een parodie? Kennen we de boeren wel? Of wordt het tijd dat we elkaar (opnieiw) leren verstaan?
Week #4 ⏐ 22/01 - 28/01
Snowman (1987⏐2016)
Peter Fischli & David Weiss
Fischli en Weiss bewaren hun sneeuwman het hele jaar door in een vrieskast. Daar is veel elektriciteit voor nodig, wat extra CO₂-uitstoot en dus de opwarming van de aarde met zich meebrengt. Om te overleven, is deze sneeuwpop afhankelijk van zijn vijand.
Een sneeuwman in een museum heeft ook iets droefs. Het lijkt wel een stuk erfgoed dat we willen bewaren omdat we het dreigen te verliezen. Hoelang gaan we nog sneeuwpoppen kunnen maken als het klimaat zo blijft opwarmen? Zullen ook onze kleinkinderen er nog van kunnen genieten?
Week #3 ⏐ 15/01 - 21/01
Homo stupidus stupidus (2008)
Maarten Vanden Eynde
De mens is een fascinerend wezen. Het is de enige soort die haar eigen ondergang in gang zet door, met kennis van zaken, haar natuurlijke habitat te vernietigen. En dat noemt zich dan dubbel intelligent.
Homo stupidus stupidus is een menselijk skelet, uit elkaar gehaald en opnieuw samengesteld. Op een bewust verkeerde manier, ondanks onze wetenschappelijke kennis. Een kritische kijk op onze intelligentie en de impact ervan op onze toekomst.
Week #2 ⏐ 08/01 - 14/01
The Green Line (2004)
Francis Alÿs
De Groene Lijn is de geografische wapenstilstandsgrens die Israel en Palestina afspraken in 1949. Helaas vergat Israel snel waar die grens juist lag. Ze bestond ook enkel in stift op een militaire kaart.
Exact 20 jaar geleden stapte Francis Alÿs 24 km van de Groene Lijn af, het stuk dat door Jeruzalem loopt. Met een druipende pot groene verf maakte hij de grens zichtbaar. Was dit een daad van poëzie of van politiek? Hij nam de actie op en liet de video becommentariëren door Palestijnen, Israeli en internationale conflictkenners.
Week #1 ⏐ 01/01 - 07/01
Petit Monument (2010)
Philip Aguirre y Otegui
Is het een circusact, een oefening in evenwicht, een lesje in vertrouwen? Misschien wel niets van dat alles. Gewoon een mens op een mens op een paard. Een mooie kinderlijke fantasie.
Of misschien is het wel alles samen. Verbinding in brons, stabiel en broos tegelijk. Een klein monument voor vertrouwen en balans, de kracht van verbeelding en menselijke kwetsbaarheid.
